He korero whakarapopoto
Te kai i te ao Māori
I te orokohanganga i a Papatūānuku rāua ko Ranginui ka wehea rāua e ā rāua tamariki. Ko te kakari tērā a Tāwhirimātea ki ōna tuākana tāina; arā, ngā atua o te moana, o te waonui, o te kai hauhake me ngā kai māota. Kātahi ka naomia e ia hei kai.
He noa te kai maoa, kāore i tapu. He tūpato te Māori kei tānoanoa te kai i te tapu. Hei tauira, kāore te tohunga e pā ki āna kai. Ko te kai anō hei whakawātea i te tapu.
He tohu rangatira te hora kai hākari. He tohu manaaki, he tohu mana. He wā kua whakataetae ngā iwi ko wai ka hora i te hākari nui rawa.
Ngā hākari o mua
Ka hora te hākari i ngā wā o te:
- tohi tamaraki
- tā moko
- taumau
- tangihanga
- ngahuru, arā, te hauhake o te kūmara
- kōhititanga o Matariki, o Puanga rānei i te pae.
- tuwheratanga te whare wānanga
- hounga o te rongomau.
Ngā hākari o te rautau 1800
Kia tae mai ki te rautau 1800 inā kē noa atu te nui o ngā hākari. He manomano te tangata ka tae atu ki te kai i te putunga o te hinu roa. He mea taipū te kai, ka whakarākai rānei ki runga whata.
Ko te kaihaukai he takoha kai mai i tētahi iwi ki tētahi – arā, ka whakawhitihia te kaimoana mō ngā kai o te ngahere.
He huinga tāngata te poukai i tīmataria e Kīngi Tāwhiao i te tau 1885, hei whāngai i te pani, i te rawakore me te hunga pouaru.
Ngā Hākari o ngā rautau 1900 me 2000
I ngā wā o mua he hākari anake te kaupapa o ētahi hui. I ngā tau 2000 i whakahaeretia te hākari i te mutunga o te hui, engari ehara koirā noa iho te take. Ko te mana tētahi take nui e hāngai ana hoki ki te manaakitanga – e tika ana hoki kia tino whāngaihia te manuhiri.
I ngā tau 2000 ko te nuinga o ngā marae i whakaaro nui ki ngā kai hauora.